تحلیل تخریب سیمای سرزمین در تالاب بزرگ هویزه با استفاده از دورکاوی

آب مهم‌ترین عامل در حفظ تنوع زیستی تالاب‌ها است. علاوه بر پدیده‌های محیطی و طبیعی همچون خشک‌سالی‌ها، تغییر الگوهای اقلیمی، افزایش دما و تبخیر و تعرق بحران آب ایران ریشه در رشد فزاینده و توزیع نامتعادل جمعیت، سو مدیریت منابع آب، ناکارآمدی بخش کشاورزی، بخشی نگری مدیران، رشد لگام‌گسیخته شهرنشینی و نبود فرهنگ مناسب مصرف و ارزش واقعی آب دارد. تالاب‌ها، به‌عنوان منابع مهم آب در فلات خشک ایران جایگاه ویژه دارند. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات تالاب بزرگ هویزه در بازه‌های زمانی 1991، 2004، 2013 و 2016 است. به این منظور از تصاویر ماهواره‌ای لندست TM، ETM+ و Land sat 8.oli استفاده شد. مراحل پیش‌پردازش بر روی تصاویر انجام و طبقه‌بندی به روش شبکه عصبی (MLP) انجام گرفت. پس از انجام طبقه‌بندی با استفاده از متریک‌های سیمای سرزمین تغییرات سیمای تالاب موردبررسی قرار گرفت. روند تغییرات دبی رودخانه‌های ورودی به تالاب در ایستگاه‌های هیدرومتری حمیدیه و هوفل بر اساس روش ناپارامتریک من-کندال اندازه‌گیری شد. بررسی سنجه‌های سیمای سرزمین در محدوده تالاب در بازه 25 ساله موردبررسی نشان داد که سنجه تعداد لکه NP روندی کاهشی، سنجه تراکم لکه PD کاهش لکه‌لکه شدن سیمای سرزمین، سنجه LPI روندی کاهشی، سنجه LSI روندی کاهشی، سنجه CONTAG کاهش لکه‌لکه شدگی و سنجه تنوع شانون SHDI روند افزایش تنوع در سیمای سرزمین را نشان می‌دهند. بررسی روند تغییرات دبی آب ورودی رود کرخه به تالاب بر اساس من-کندال نشان داد که دبی آب ورودی به تالاب در بازه زمانی 1365 و 1329 تا 1390 و 1391 درمجموع روند کاهشی معنادار داشته است؛ اما در سال 2016 مقدار پوشش گیاهی و آب تالاب به نسبت سال 2013 افزایش داشته است به‌طوری‌که در سال 2016 بیشترین مساحت تالاب به پوشش گیاهی حاشیه تالاب، اراضی مرطوب و آب اختصاص پیداکرده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که پارامترهای از قبیل تولید انرژی، جغرافیای سیاسی آب (هیدروپلتیک) و جغرافیای سیاسی (ژئوپلتیک) کشورهای ترکیه، عراق و ایران در قبال یکدیگر سیمای سرزمین تالاب را تحت تأثیر قرار می‌دهند و هر تصمیم مدیریتی به‌منظور اثربخشی بر تالاب باید منافع کشورهای مذکور را در نظر گیرد.